Tips voor het schooldebat

Wil je goed geïnformeerd je keuze maken voor een winnaar of je schoolgenoten overtuigen van jouw favoriet? Organiseer dan een schooldebat! Hoe je dat het beste doet? We laten een expert aan het woord.

Jeroen Heun werkt voor Debatrix, waar hij professionals traint in het presenteren en overtuigen. Jeroen zat in de debatvereniging van de Erasmus Universiteit in Rotterdam en heeft aan debatten over de hele wereld meegedaan. Bijzonder, want zijn eerste ervaring met debatteren was een hele slechte: ‘Ik sloeg helemaal dicht.’ Daarom zocht hij een plek waar hij dit kon oefenen en trainen: ‘Ik vond het belangrijk om dit te verbeteren, omdat ik wel wat te zeggen had en mijn mening wilde uiten, maar dat niet goed lukte.’

Voorbereiden op het bepalende schooldebat

Voordat je begint met het schooldebat bereid je de zaken goed voor, namelijk het onderwerp, de debatregels en de criteria die je gaat gebruiken om de ander(en) te overtuigen van jouw keuze. Deze drie dingen zijn heel belangrijk voor een succesvol debat. Jeroen zet ze op een rijtje.

1. Duidelijk onderwerp

‘Er zit niet echt een verschil tussen een debat over niet-literaire onderwerpen en een over boeken. Wel is het belangrijk dat er altijd een duidelijk onderwerp is waar je over debatteert.’ Voor het schooldebat over de drie genomineerden is de voor de hand liggende stelling: Welk boek moet winnen?

2. Heldere debatregels

‘Tijdens het debat komt het ongetwijfeld wel eens voor dat iemand voor zijn beurt spreekt of te lang aan het woord is. Het is goed om vooraf heldere regels op te stellen die jullie volgen tijdens het debatteren.’ Denk aan: Wie bepaalt wie er wanneer aan de beurt komt? Wat vinden we een redelijke tijd om te spreken? Er praat maar één iemand tegelijkertijd. Je geeft op een duidelijke manier aan dat je wat wilt zeggen (Je steekt bijvoorbeeld je hand op of gaat staan).

3. Criteria

‘Structuur is hierbij heel belangrijk en criteria zijn daarbij cruciaal. Door deze vooraf te bepalen, kun je in het debat makkelijker je mening koppelen aan een criterium. Dus probeer van tevoren te bedenken wat iets een goed boek maakt.

Vanuit jouw persoonlijke antwoorden op die criteria kun je vervolgens ook beter beantwoorden waarom je een bepaald boek goed vindt. Volg daarbij de formule ‘’Wat ik denk dat heel belangrijk is, is …’’, of ‘’Als we kijken naar criterium x, komen we tot de conclusie dat …’’ Natuurlijk kun je in het debat elkaars criteria bekritiseren en beargumenteren waarom die van jou beter zijn, maar zorg er ook voor dat je goed uit kunt leggen waarom juist jouw favoriete boek voldoet aan een bepaald criterium, zodat je dus uit kunt leggen waarom dát het een goed boek maakt.’

Overtuigen

Overtuigingskracht is bij het voeren van het schooldebat uiteindelijk de doorslaggevende factor. Houd je argumenten over waarom je iets goed vindt en de vooraf bepaalde criteria dicht bij elkaar. In je voorbereiding voor het overtuigen van anderen, gebruik je de hiervoor bepaalde criteria in combinatie met de vraag: ‘Waarom deed dit boek dat?’ Ga op zoek naar de verschillen tussen de boeken, omdat daar vaak interessante punten zijn om over te debatteren en waarmee je jouw boek overtuigend kunt vertegenwoordigen.

Bijvoorbeeld: “Ik denk dat een goed boek een boek is dat mensen raakt en dat zit ‘m dan in het onderwerp en hoe het gebracht wordt. En wat ik in dít boek heel knap vond is dat er een heel gevoelig onderwerp op zo’n manier gebracht wordt dat ik continu het idee heb dat ik er zelf bij ben.’’

Op deze manier wordt je argument steeds krachtiger en dus ook overtuigender. Om je voor te bereiden op een debat moet je eerst een standpunt innemen, bepalen wat JIJ vindt en waarom.

Vergeet niet dat het ook van belang is dat er fouten mogen worden gemaakt en dat een schooldebat juist een mogelijkheid biedt om in een veilige sfeer te oefenen met het presenteren van je standpunten. Spreek anderen er ook op aan als je merkt dat deze sfeer wordt aangetast.

Het stemproces verrijken met een schooldebat

In principe is er geen minimum of maximum aantal deelnemers om een goed debat te voeren. Het kan dus met een hele kleine jury, maar ook met een grote jury of zelfs met meerdere jury’s tegen elkaar.

Heb je veel juryleden bij jou op school? Zorg dan dat er per titel een aantal vertegenwoordigers aan het debat meedoen, die debatteren namens de anderen van wie dit hun favoriete boek is. De voorbereiding kan dan gebeuren in drie groepjes (per favoriet). Iedereen uit het groepje helpt de vertegenwoordigers om de argumenten voor te bereiden.

Boek versus boek

Het kan praktisch zijn om het maar over twee boeken tegelijkertijd te hebben in plaats van over drie. De beslismethode is dan bijvoorbeeld als volgt:

Je houdt dan dus twee verschillende debatrondes na elkaar en maakt het zo overzichtelijker om met elkaar te bepalen wie het beste boek heeft geschreven. Door te focussen op de verschillen tussen de boeken en de voorbereiding om voor jouw winnaar te spreken, is het makkelijker om overzicht te houden. Hierna kan iedereen stemmen en zijn punten verdelen over de genomineerden.

Drie gouden tips voor een succesvol schooldebat

• Bepaal van tevoren een duidelijke vraag die je in het debat met je juryleden wilt beantwoorden (Bijvoorbeeld: Welke titel kiezen wij als het beste boek?)
• Zorg dat je van tevoren in de jurybijeenkomsten met elkaar bespreekt wat voor jullie als jury de belangrijkste criteria zijn om de debatvraag te beantwoorden.
• Is er een boek dat bij niemand uit de jury op nummer één staat? Zorg dat je het schooldebat dan alleen focust op de vergelijking tussen de andere twee titels.

Bekijk de website van Jeroen Heun voor meer informatie.